ضرورت‏ ها و چالش ‏هاى تغییر پایتخت در ایران (قسمت اوّل)

Authors

علیرضا سامانی دانشجوى کارشناسى ارشد برنامه ‏ریزى رفاه اجتماعى دانشگاه علامه طباطبایى

غلامرضا لطیفی عضو هیأت علمى دانشکده علوم اجتماعى دانشگاه علامه طباطبایى

Abstract:

انتقال پایتخت مسئله ‏اى است که همواره مورد توجه حکومت هاى گذشته ایران بوده است تا این که پس از تجربه ‏هاى گوناگون انتقال پایتخت از سوى شاه عباس، نادرشاه، کریم‏خان زند و دیگران به شهرهایى چون اصفهان، مشهد و شیراز، آغا محمدخان قاجار با قراردادن تهران به عنوان پایتخت ابدى، جامه ترافیک سنگین را بر قامت تهران دوخت و سنگ بناى تجارت‏ هاى میلیاردى را در این شهر نهاد تا آن ده و روستاى کوچک به کلان شهرى این چنین تبدیل شود. مقوله پایتخت یا مرکزیت سیاسى در ایران، همانند محدوده ‏هاى سیاسى آن، در طول تاریخ فراز و نشیب هاى زیادى داشته است و به تبعیت از تغییر حکومت، پایتخت آن نیز، جز در موارد معدود، از شهرى به شهر دیگر جا به جا شده است. نگاهى به گذشته تاریخى این تغییر و تحول حاکى از انگیزه‏ هاى مختلفى است که به تناسب زمان، مکان و ساختار اجتماعى حکومت، با محفوظ داشتن استراتژى سیاسى و مسایل ژئوپولیتیکى زمان، موجب جا به جایى مرکز سیاسى کشور شده است. این انگیزه ‏ها عمدتاً در وهله نخست سیاسى - امنیتى، و در وهله دوم اقتصادى - اجتماعى بوده است. تهران که امروزه پایتخت کشور ایران است از پیشینه شهرى چندان طولانى برخوردار نیست. این شهر مدت ها یکى از روستاهاى کوچک رى بوده و شهر تهران از دوران قاجار و پایتخت شدن آن وسعت گرفته است. این روزها برخى، مسئله انتقال پایتخت و یا مرکز کشور به مکان دیگرى را، مطرح نموده ‏اند. در رابطه با این پیشنهاد، اظهار نظرهاى متنوع و متفاوتى هم ابراز شده است. در این نوشته کوشش خواهد شد، نخست مسئله انتقال پایتخت، به طور کلى و با توجه به شرایطى که در آن قرار داریم از یک سو و از سوى دیگر تجربه و اهداف کشورهایى که پایتخت جدیدى را انتخاب نموده ‏اند، مورد توجه قرار دهیم. سپس در مقابل پیشنهاد انتقال پایتخت، آن هم در شرایط کنونى که حتى ممکن است افکار عمومى آن را نوعى فرافکنى و فرار از انجام مسئولیت تعبیر نماید، مسئله اصلى یا جستجوى راه کارى که رفع یا تعدیل تدریجى مشکلات کلانشهر تهران را میسر گرداند، بررسى نمائیم.

Upgrade to premium to download articles

Already have an account?login

similar resources

ضرورت ‏ها و چالش ‏هاى تغییر پایتخت در ایران (قسمت دوم)

محورهاى اصلى موضوع انتقال پایتخت عبارت است از: 1) پایتخت ایران که در تهران قرار گرفته عملاً مرکز تمام فعالیت ها در کشور شده و همچنان براى جذب جمعیت جذابیت دارد. این در حالى است که تهران را مى‏ توان به عنوان محور بعضى از فعالیتها در آینده ـ نظیر آموزش عالى، فناورى پیشرفته و نوین در آینده توسعه داد، ولى باید به تدریج تهران را از مرکزیت عام براى تمام امور کشور خارج کرد. به این منظور مى‏ توان ...

full text

دورکاوى و سامانه‏ هاى اطلاعات جغرافیایى (RS & GIS) (قسمت اول)

دورکاوى از یک سو به عنوان فن‏ آورى جدید جمع ‏آورى داده‏ هاى جغرافیایى براى تأمین GIS و از سوى دیگر به عنوان داده‏ هاى فضایى مرجع کاربر جهت تحلیل علمى اهمیت دارد. در این مقاله تأکید برروى اهمیت پیوند داده ‏هاى راسترى دورکاوى با داده‏ هاى بردارى GIS جهت ایجاد تشکیل IGIS(1) مى ‏باشد. کاربرد IGISدر حوزه‏ هاى مختلف کاربردى نظیر طبقه‏ بندى اطلاعات و مدل سازى محیطى داراى ارزش زیادى است. بدیهى است که د...

full text

اخلاق در مهندسی: ضرورت ها و چالش ها

در این مقاله پیشینه تاریخی "اخلاق در مهندسی" و ضرورت توجه به اخلاق و استفاده از آیین نامه های اخلاقی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. پس از تعریف پاره ای از مفاهیم اخلاق حرفه ای، الگوهای مسئولیت و مراحل تصمیم سازی در مسائل اخلاقی و چالش های آن تشریح می شود. همچنین، آیین نامه اخلاقی انجمن مهندسان برق و الکترونیک(IEEE) به عنوان نمونه آورده شده است.

full text

ازدیاد برداشت؛چالش ها، فرصت ها و ضرورت ها

full text

رنگ ها و نقشه (قسمت اول)

در کارتوگرافی، رنگ نقشه ها جایگاه ویژه ای دارد. خوانایی و گویایی نقشه و انطباق عوارض آن با واقعیت (طبیعت) به کمک رنگ میسر است. چگونگی به کار بردن رنگ ها به لحاظ تنوع و توزیع رنگ در نقشه متناسب با شرایط طبیعی و وضعیت عوارض زمین، هدف و مقیاس نقشه براساس اصول کارتوگرافی است. انتخاب رنگ در نقشه از نقطه نظر زیبایی شناسی و با در نظر گرفتن کیفیت هنری به صورتی است که ضمن معرفی بهتر چهره زمین بر ارزش...

full text

زحل مالک حلقه ها (قسمت اول)

زحل باشکوه، ششمین سیاره از خورشید، دورترین جهان شناخته شده در عهد باستان می باشد و با کمترین سرعت حول منطقه البروج حرکت می کند. یونانیان باستان این سیاره را به نام کرونوس، پدر زئوس، معرفی کرده اند زیرا در این داستان ها، سیاره زحل قبل از خدای کاشت و بذرافشانی نام گذاری شده است. یونانیان باستان، زحل را با خدای باستانی زمان که بعدها پدر زمان شد، مربوط دانسته اند. نام سیاره از کلمه Sat...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}

Journal title

اطلاعات جغرافیایی (سپهر)

volume 18 issue 69

pages 41- 44

publication date 2009-04-21

unfollow

{@ msg @}

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Keywords

پایتخت انتقال پایتخت شهر

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com